In gesprek met: Ignas Kuppens

Ignas wordt op 18 augustus 1959 geboren in het Nijmeegse. Voordat op 3 september 1982 "Keizerstad Radio" voor het eerst in de Gelderse ether te ontvangen is, tokkelt Ignas in de vroege zeventiger jaren heel wat af op de 27mc. Samen met lotgenoten en Nijmeegse muzikanten maakt hij op z'n 15e een protestsong tegen het verbod op het gebruik van 27mc-apparatuur en belandt zelfs met “De 27mc” (27MCers) in de tipparade. De interesse in het maken van radioprogramma's komt iets later.

Ignas heeft direct en indirect als organisator, presentator, technicus of initiator meegewerkt aan de programma's van ziekenomroep NRO (Nijmegen, 1975-1978), Radio Tornado (Nijmegen, 1975), Radio Telstar (Nijmegen, 1976), Radio Frontaal (Nijmegen, 1978), Kerstradio Neerlandio (Nijmegen, 1977-1981), Radio 955 (Nijmegen, 1981-1982), Klasse TV (Nijmegen, 1988) en Radio 819 (1988-1989).

In 1978 en 1979 bezoekt Ignas met een handvol fanatieke medeluisteraars de beide zendschepen " MV Mi Amigo" en "Magdalena" van Radio Mi Amigo.

Als even daarna een zondags bezoek aan de Haagse zender H.I.R.O. wordt afgerond, is de basis gelegd voor het huidige Keizerstad FM, het station dat volgend jaar 25 jaar bestaat. Ignas viert dan zijn zilveren jubileum als directeur van deze commerciële regionale zender.

Keizerstad heeft een rijke historie, hoe is het ooit tot stand gekomen en was er toen al de verwachting dat het meer dan 20 jaar zou duren?

Eigenlijk is mijn moeder de schuld van alles: zij gaf mij 2 kleine walkie talkies op mijn 14e en het draadloos communiceren met een kraanmachinist in de toenmalige nieuwbouwwijk Dukenburg bleek zo fascinerend dat dat eigenlijk de basis legde voor alle jaren erna. Je kent het wel vermoedelijk, steeds grotere zenders en antennes en uiteindelijk de stap naar het opzetten van een radiostation, samen met anderen, in 1982: Radio Keizerstad.

De eerste jaren combineerde ik dat toen nog met een baan als automonteur in een lokaal Esso-servicestation, maar toen ik oververmoeid een gerepareerde auto door de dichte garagedeuren naar buiten reed vond mijn baas het welletjes. Radio Keizerstad was toen al de populairste zender in de regio Nijmegen. Op dat moment kozen Hans van der Valk (programmaleider) en Geno van Rijken (stationmanager) ervoor ook maar te stoppen met resp. de studie Engels en de baan als bedrijfsleider van een Nijmeegse discotheek en ons volledig te storten op de ontwikkeling van de vrije radiozender. God zegen de greep want niemand kon op dat moment vermoeden dat het zo’n lange historie zou opbouwen.

Heb je altijd dezelfde rol gehad binnen / voor Keizerstad?

In de beginjaren was er niet echt sprake van een titel. Een grote groep radiofanaten die maar één ding wilden: een goed beluisterde zender. Uiteraard moest dat wel in goede banen geleid worden en, misschien biologisch bepaald, trok ik dat automatisch naar me toe. Dat kun je een rol noemen. Na de vrije-radioperiode (1989) startte de lokale omroep Keizerstad 107, waar ik opnieuw dezelfde taken vervulde: commerciële, programmatische en technische coördinatie. Met de verdere groei zijn meer en meer de taken verdeeld. Op dit moment houd ik me, samen met André Bax, bezig met het bepalen van het beleid. Ook de nieuwe media houden me erg bezig.

Keizerstad is tot 1989 een illegaal radiostation geweest, het was toen één van de laatste in Nederland. Heb je hier veel juridische last van gehad? Was het moeilijk om te stoppen?

Na Den Haag, Amsterdam en regio Amersfoort zagen we wel aankomen dat de politie in Nijmegen niet kon achterblijven met het aanpakken van de vrije radiozenders. Het juridische steekspel konden we nog wat rekken door een perfect samenspel tussen de medewerkers onderling en het feit dat we onze adverteerders onderbrachten bij een legale Belgische grensradio. Omdat de adverteerders betaalden voor daadwerkelijke uitzending via deze Belgische zender vrijwaarden we hen voor het overtreden van de wet: het meewerken aan illegale radio-uitzendingen. Immers konden zij er niets aan doen dat de spotjes ook in Nijmegen werden uitgezonden.

Uiteindelijk kon justitie met artikel 140 in de hand (het opzetten en in stand houden van een criminele (!) organisatie) de zender eind 1989, na talloze invallen, manen tot stoppen. Artikel 140 gaf de politie handvatten deze burgerlijke ongehoorzaamheid eens van binnen te bekijken: het aftappen van telefoons, het volgen van de vermoedelijke daders, het opvragen van fiscale gegevens van de legaal opgezette organisatiestructuur, etc. De risico’s voor de medewerkers werden te groot. Uiteindelijk hebben we zelf, na met de staf een week op het politiebureau gezeten te hebben, op 5 november de stekker eruit getrokken.

In 1990 zijn de verantwoordelijke medewerkers veroordeeld tot hoge geldstraffen maar na hoger beroep werden deze straffen gelukkig gereduceerd tot wat meer aanvaardbare. Reden daarvoor was dat de Arnhemse rechtbank ook wel inzag dat er 7 jaar een gedoogbeleid was gevoerd, al werd dit niet zo letterlijk uitgesproken. Andere reden van de ommezwaai in de strafmaat was dat duidelijk werd dat Keizerstad 91.1 (zo heette de zender in 1989) opgezet was met instemming en medeweten van alle officiële instanties. Het was als maatschap ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, had een aansluitingsnummer bij het GAK (categorie 26, culturele instelling) en betaalde periodiek BTW, loonbelasting en premies volksverzekeringen.

Alle medewerkers werden uitbetaald op basis van de fiscale “anoniemenregeling”: de namen van de medewerkers bleven anoniem, Keizerstad 91.1 betaalde ook het werknemersdeel. Het stoppen van de zender ging iedereen aan het hart. Het opvoeren van de druk werkte bij mij als een rode doek op een stier: er tegenaan. Dat werd nog versterkt toen directeur Frank Sanders van collega-zender Delta Radio door de vele inbeslagnames het niet werd gegund afscheid te nemen van zijn eigen luisteraars. Het Delta-afscheidsprogramma werd toen vanuit de Keizerstad-studio de ether ingestraald. Als enig overgebleven zender met maximale overheidsaandacht was het daarna een maand die we niet snel zullen vergeten. Moeilijk te stoppen: ja.

In 1990 begon Keizerstad als lokale omroep voor de gemeente Elst en omstreken. Vele oud medewerkers (Herbert Visser / Alexander Stevens / Dave Donkervoort / Rene Bakker) waren inmiddels aan de slag gegaan in Hilversum of elders. Waarom ben je ze niet achteraan gegaan? Wat bezielde je om het toch lokaal verder te gaan?

Op de ochtend dat de staf van Keizerstad 91.1 thuis bezoek kreeg met het verzoek even mee te gaan had ik een afspraak met Teun Schoemaker, voorzitter van de Elster Ondernemersvereniging. Met Teun (de latere voorzitter van de Elster Lokale Omroepstichting ELOS) zou ik de laatste hand leggen aan de totstandkoming van de lokale omroep Keizerstad 107.

De bedoeling was om de illegale periode geruisloos te laten overgaan in een bestaan als lokale omroep voor de gemeente Elst. Die afspraak is er wat later gekomen en resulteerde uiteindelijk in een legaal vervolg op 1 april 1990. Toch zal ik niet vergeten dat Ad Roland mij rond die tijd op een goede dag vroeg in de nacht thuis belde en vroeg of ik voor zijn bedrijf Ad Roland Media Services de Europarade in Azië wilde gaan uitrollen. Misschien heb ik even getwijfeld maar dan ook maar heel even…Keizerstad FM is mijn kindje en die geef je ook toch nooit op?

Trots ben ik er op dat in het bijna 25-jarige bestaan van Keizerstad elke jaar wel een medewerker is vertrokken naar een hogere macht. Naar omroepgerelateerde bedrijven, landelijke en regionale publieke omroepen, de Wereldomroep, commerciële binnenlandse en zelfs buitenlandse radio- en televisiestations.

Keizerstad maakte in 1999 uiteindelijk de sprong van lokale omroep naar regionaal commerciële omroep. Is die sprong goed uitgepakt?

Door alle negatieve aandacht van de OLON en andere Gelderse lokale omroepen en het feit dat het steeds moeilijker werd te voldoen aan de regels die de Mediawet aan lokale/streekomroepen stelde (onder meer 50% van de zendtijd vullen met informatie uit het zendgebied), kwam het moment te kiezen voor een bestaan als commerciële omroep. Een bestaan die we maar al te goed kenden.

Door samenwerking met andere initiatiefnemers op het gebied van regionale commerciële omroep is uiteindelijk de Oostelijke Media Groep opgericht. Op 1 oktober 1999 zag Keizerstad 87.8 het levenslicht. Eerlijkheid gebied mij te zeggen dat het veroveren van een commercieel renderend marktaandeel langer heeft geduurd dan verwacht. Nu kunnen we zeggen dat de zender een nog steeds stijgend marktaandeel heeft en een positieve “return on sales” kent. 

Keizerstad was ooit de eerste gebruiker van het radio format programma Selector, en later één van de eerste die volledige digitaal gingen. Waar komt die innovatie vandaan?

Selector van het Amerikaanse bedrijf RCS is in 1988 bij Keizerstad 958 ingevoerd na een uitgebreide uitleg in het Hilton Hotel in Las Vegas. Na de jaarlijkse beurs voor de radio-ondernemer NAB hebben we de software in Nijmegen geïntroduceerd. Wat een aardschok…: dj’s kregen de opdracht zich te houden aan een vooraf geproduceerde playlist.

Dit ging niet zonder slag of stoot. Begrijpelijk, want tot dat moment konden de platendraaiers zelf hun muziek uitzoeken. Omdat de leiding vond dat de luisteraar muzikaal centraal moest staan duurde de acceptatie van dit muziekprogramma toch ietsje langer. Uiteindelijk zag iedereen het nut ervan in en kon de programmering verder worden geprofessionaliseerd. Het digitale traject is halverwege de 90-er jaren ingezet. Verschillende modules van het radioautomatiseringssysteem Dalet deden hun intrede. Door de hoge prijzen van met name dataopslag was het een hele investering.

In 2004 is een begin gemaakt met vervanging van de meeste Dalet-applicaties door GML van omroepautomatiseerder Audisi uit Almere. Deze implementatie is nu geheel afgerond en worden de vier edities van Keizerstad FM van de studio tot aan de zender geheel digitaal aangestuurd, zonder het gebruik van de reguliere (en dure) digistreamlijnen. De aandacht voor innovatie komt overwegend voort uit nieuwsgierigheid. Je ziet om je heen technische en programmatische ontwikkelingen ontstaan die van nut kunnen zijn binnen de eigen organisatie. Zodra die aanpassingen ook nog flink kostenbesparend zijn en de luisteraar positief kunnen beïnvloeden, proberen we met z’n allen die nieuwsgierigheid om te zetten in werkelijkheid. Gebruik maken van de mogelijkheden dus.

Zo is Keizerstad FM sinds kort, buiten de normale internetstreams, ook te beluisteren via het platform van Mobilaria/Tunin.FM: verspreiding van streaming radio via de mobiele telefoon. Dat betekent dus mobiel luisteren naar jouw favoriete zender waar ook ter wereld en glashelder. Een stukje niet meer te stoppen innovatie dat we zeer kunnen waarderen.

Onlangs zijn ook de contracten getekend met E-Power. Een nieuw loket voor landelijke adverteerders die hun waren via de websites van de aangesloten ether- en internetradiostations, maar ook mediagerichte portalen, willen aanbieden. Een slim initiatief van Jan Lagrouw die met CRN (Commerciële Radio Nederland)/radioplein.nl zijn commerciële netwerk in het land al eerder realiseerde.

Over het algemeen gaat het nog niet goed met regionale commerciële zenders. Hoe is dat bij Keizerstad FM?

Zoals gezegd duurde het langer dan verwacht voordat er sprake was van rendement. Met hard werken ben ik er van overtuigd dat we de aanloopverliezen voor de afloop van de licentietermijn wegwerken. Feitelijk praat je dan over enkel werkverschaffing en dat kan niet de bedoeling zijn van een commerciële onderneming. Voor ons en andere commerciële radiozenders hoop ik dat de overheid in 2011 kiest voor een andere kijk op een, voor de branche, dure nieuwe frequentieverdeling.

De ontwikkelingen op gebied van distributie van beeld, geluid en data gaan zo snel dat ik verwacht dat de analoge FM-band in de nabije toekomst zal worden gedegradeerd tot de AM van nu. Of zelfs geheel of gedeeltelijk zal worden opgeofferd ten gunste van de digitalisering zoals dat nu ook gaat gebeuren met de analoge televisiefrequenties. Digitalisering maakt in elk geval een eind aan frequentieschaarste.

Internet, DAB, DRM, HD Radio, SDARS satcasting, Mobile streaming etc. zijn misschien wel enkele van de toverwoorden in de komende jaren. Straks zal, net als in de VS, een beetje nieuwe auto zijn voorzien van een radio waarmee je tientallen of misschien wel honderden radiostations kunt ontvangen, in heel het land. Is een frequentieverdeling op basis van een vergelijkende toets met een vrijwillig bod dan nog wel op zijn plaats? Kies er als overheid dan voor om bestaande licenties te verlengen en partijen daarmee de mogelijkheid te bieden te investeren in nieuwe distributietechnieken in plaats van het opnieuw verdelen van traditionele analoge radiofrequenties.

Wat maakt Keizerstad onderscheidend voor de luisteraars en adverteerders?

Keizerstad FM is een muziekstation dat qua format ligt tussen 538 en Sky. Een beetje Q dus. De kracht van een regionale zender ligt hem in de binding die je hebt met je luisteraar in je eigen omgeving. Extra moeilijk voor een nagenoeg non-stop radiostation. Onderzoek wijst uit dat de luisteraar niet zit te wachten aan een overkill aan informatie en dat brengen we dus ook niet.

Door kien om te gaan met de ge-editioneerde zenders, regionaal nieuws, weer, verkeer en makkelijk te verteren korte regionale service-items maken we Keizerstad FM als iets van de luisteraar in Gelderland. Daar komt bij dat je de adverteerder de mogelijkheid biedt één of meerdere edities te boeken. Dus betaalbaar en minimale “waste”.

Gaat Keizerstad ooit nog landelijk uitzenden?

Daar zijn momenteel geen plannen voor.

Wat is de grootste uitdaging voor Keizerstad in de toekomst?

Dat is een scherpe vraag! We zullen de ontwikkelingen op gebied van nieuwe distributievormen intens volgen en stappen we in elke trein die ook maar even stopt en daarmee te maken heeft. Met de verdere digitalisering in combinatie met nieuwe verspreidingstechnieken zullen de verzorgingsgebieden vervagen. Een enorme uitdaging voor Keizerstad FM om het Gelderse publiek te blijven boeien.

Komt er nog een tijd dat Keizerstad gepresenteerde programma’s gaat uitzenden?

Keizerstad FM is nagenoeg non-stop, dat betekent niet helemaal! Elke dag tussen 10.00 en 11.00 brengt Frank van der Klugt “Het Uur Van Jezelf”. Luisteraars kunnen via sms, mail of telefoon hun eigen favoriete plaat aanvragen. Meer gepresenteerde programma’s? Voor de toekomst sluit ik niks uit dus blijf maar luisteren!

Naar welke radiozenders luister je zelf, behalve Keizerstad natuurlijk?

Inderdaad veel Keizerstad FM, omdat het echt lekker luistert, maar in de auto ook af en toe Radio 1, Veronica en 100% NL. Via internet luister ik regelmatig naar de andere commerciële regionale zenders. Verder Hitradio FFH en Planet Radio in Frankfurt en de internetradiostations van 977 en Digitally Imported/S.K.Y. En als ik in de buurt van België rijd: Donna.

Vind je dat de commerciële regionale radiostations zich in het algemeen genoeg onderscheiden van de landelijke zenders?

De meesten wel maar sommigen ook niet. Ik denk nog steeds dat het succes af te meten is aan de mate waarop er regionaal geprogrammeerd wordt. Dat kan per zender enorm afwijken maar als het interactie kent met de eigen omgeving geeft het binding en heb je marktaandeel. Doe je dat niet dan wordt het verschil met de landelijke zenders minimaal en ben je kwetsbaar zodra een landelijke zender een identiek programma brengt.

Hoe ziet de gemiddelde werkdag van de directeur van Keizerstad eruit?

Elke dag kwart voor 7 op. Ook als er geen meldingen zijn geweest checken of alle zenders doen wat ze moeten doen met behulp van mijn Icom R-7000. Ook log ik even in op de GML players op de vier uitzendlocaties. Rond kwart voor 9 in de studio even op gang komen met een bak koffie en praat ik even bij met mijn collega’s en Fred van den Bol van productiebedrijf PrimaPromotie, dat ook in ons pand zit.

Vervolgens beantwoord ik de (toenemende!) mail, neem de post door en verspreid over de dag is er veel overleg met de buitendienstmedewerkers waarvoor ik de BackOffice verzorg (offertes, correspondentie, reclamecontracten/mutaties), bezoek ik nog steeds nieuwe en bestaande adverteerders en werk ik veel telefoontjes af.

Op dinsdagmorgen ben ik aanwezig bij het programma-overleg en aansluitend is er financieel overleg met de administratie. De overige beschikbare tijd wordt ingevuld met het voorbereiden, verwerken en invoeren van nieuwe ideeën en assisteer ik als dat nodig is op alle afdelingen binnen het station. Dat kan variëren van het schilderen van het zenderhuisje in Apeldoorn, het coördineren van al het werk rond onze eerste Classic Disco Party LIVE! (vanaf 6 oktober elke eerste vrijdag van de maand, Max Brothers Arnhem) tot het bespreken van een spelitem met één van onze adverteerders.

Dan bezoek ik nog seminars, vergaderingen en bijeenkomsten van organisaties waarbij we zijn aangesloten of omdat ze gewoonweg interessant zijn om aanwezig te zijn. Om een uur of 5, met een tussenstop bij de Spar, dan toch naar huis om uiteindelijke de opvoeding van mijn dochter Doré goed te kunnen afronden, het gras te maaien en het huishouden te doen…

Wat vind je het mooiste moment uit jouw carrière tot nu toe?

Het eigenhandig aanzetten van 90 zenders op een flatgebouw in de Nijmeegse wijk Lankforst. Dat zijn dus 90 mooie momenten en wie kan dat zeggen?

Wat wil je in de toekomst nog doen?

Met collega André Bax nieuwe initiatieven ontplooien.

Bron : radio.nl/